Gezondheidszorg heeft een grote impact op onze economie en maatschappij. De lopende uitgaven voor deze sector bedragen 45 miljard euro, ofwel meer dan 10% van het bruto binnenlands product (BBP). Ter vergelijking: in 1970 ging slechts 3% van ons nationaal inkomen naar gezondheidszorg. Volgens het RIZIV (Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering) zorgde de gestage groei van de uitgaven voor gezondheidszorg voor een toename van de levensverwachting in België met 5,9 jaar voor mannen en 4,5 jaar voor vrouwen in 40 jaar tijd (1970-2010).

“Gezondheidszorg draagt slechts voor 20 tot 25% bij tot de toename van onze levensverwachting”, nuanceert Jean Hermesse, algemeen secretaris van de Christelijke Mutualiteiten en voorzitter van het Nationaal Intermutualistisch College. “Onderwijs, leefmilieu, woonplaats, voeding, verkeersveiligheid en sociale cohesie hebben een veel grotere invloed op onze gezondheid. Bijgevolg levert het onze gezondheid onvoldoende op als we teveel in gezondheidszorg zouden investeren ten koste van de andere beleidsdomeinen. Wel is het zo dat de toewijzing van de middelen niet optimaal gebeurt: zo gaan bijvoorbeeld te weinig middelen naar chronische ziekten en preventie.”

Pioniersrol

Voor deze waarnemer vanop de eerste rij nam de professionalisering van de gezondheidszorg de laatste twee decennia een hoge vlucht. Zowel op het vlak van het beheer van de instellingen, de organisatie van de gezondheidszorg als op het vlak van de kwaliteitsevaluatie.

De huidige hervorming van de ziekenhuissector die doorgevoerd wordt door minister Maggie De Block van Sociale Zaken en Volksgezondheid, maakt deel uit van deze logica. Ons gezondheidszorgsysteem is van een hoogstaand niveau en zeer toegankelijk maar staat vandaag voor grote uitdagingen zoals de vergrijzing van de bevolking, de toename van chronische ziekten, de technologische innovaties en de toename van sociaaleconomische ongelijkheid. Uitdagingen die alle betrokken actoren verplichten op zoek te gaan naar innoverende en duurzame oplossingen. Econoom Philippe Defeyt van het Instituut voor Duurzame Ontwikkeling plaatst hier wel een kanttekening bij:

Bij de zesde staatshervorming werd nl. 17% van het RIZIV-budget overgeheveld naar de deelstaten – zowat 5 miljard euro – toegekend aan gezondheids- en personenzorg.

Dit zet echter geen rem op nieuwe initiatieven, aldus Jan Depoortere, Senior Credit Manager Social Profit bij Triodos Bank. Hij wijst op twee grote ontwikkelingen in de sector van de gezondheidszorg sinds Triodos zich begin jaren 90 in België vestigde. “Enerzijds hebben de burgers genoeg van het oude, ‘paternalistische’ overheidssysteem, waarbij hen een bepaald type zorgmodel of instellingen opgelegd wordt. Dit zien we vooral bij de zorg voor personen met een handicap. Anderzijds zien de burgers zich door de bezuinigingen die vooral bepaalde domeinen van de gezondheids- en personenzorg treffen, genoodzaakt nieuwe oplossingen te ontwikkelen vanop het terrein zelf.”

Triodos Bank ondersteunt al 25 jaar de nieuwe ontwikkelingen in de sector van de gezondheidszorg door de financiering van projecten die focussen op welzijn, sociale inclusie en duurzaamheid (onder andere op het vlak van vastgoed). Eind 2017 was deze sector goed voor een totaalbedrag aan toegekende kredieten van meer dan 256 miljoen euro, ofwel 17% van de totale kredietportefeuille van Triodos Bank in België.

“Wij willen hier een pioniersrol vervullen, zoals we dit destijds ook gedaan hebben voor hernieuwbare energie. Zo hebben wij als eerste bank een wijkgezondheidscentra gefinancierd. Een keuze die enige risicobereidheid vraagt omdat de nieuwe initiatieven die we steunen niet altijd op overheidssteun kunnen rekenen”, aldus Jan Depoortere.