Fossiele brandstoffen zijn de belangrijkste oorzaak van de klimaatcrisis. Volgens het laatste IPCC-rapport zijn kolen, olie en gas verantwoordelijk voor 86 % van alle CO₂-uitstoot in de voorbije tien jaar. We kunnen het ons niet langer permitteren om afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. Hoe langer we wachten om actie tegen klimaatverandering te ondernemen, hoe groter de gevolgen en hoe meer het zal kosten.

Meer snelheid maken

Maar wat houdt die energietransitie dan precies in? Voor een succesvolle energietransitie is er meer nodig dan alleen het massaal opwekken van hernieuwbare energie met zonnepanelen en windmolens. Dat is geen issue meer, zoals veertig jaar geleden, toen Triodos de eerste bank was die het aandurfde om geld te stoppen in een windmolen. Intussen zijn er genoeg banken die grote zonne- en windprojecten willen financieren.

Vandaag ligt de uitdaging in de snelheid waarmee we de productie kunnen laten groeien. Tussen 2005 en 2022 verdubbelde het gebruik van hernieuwbare energie in Europa, tot 23 %. De EU-doelstelling voor 2030 is 42,5 %. “Daarom verlegt Triodos Bank haar focus meer naar bedrijven die de energietransitie op andere manieren kunnen versnellen, zoals batterijproducenten of leveranciers van slimme energietechnologieën,” zegt Hans Stegeman, hoofdeconoom van Triodos Bank.

Niet regelbaar

Dat brengt ons bij een volgende urgente stap in de energietransitie: een flexibel en betrouwbaar netwerk uitbouwen. Want in tegenstelling tot gas- en kolencentrales, zijn zon en wind niet regelbaar: ze kunnen niet worden aangepast aan de vraag. Hierdoor kan het gebeuren dat ze op een zonnige dag met veel wind meer energie leveren dan we nodig hebben, of op een bewolkte, windstille dag juist te weinig produceren.

De pieken, die door wind- en zonne-energie meer voorkomen in het netwerk, worden nu nog opgevangen door kolen- en gascentrales harder of zachter te doen draaien. In de energietransitie kunnen superbatterijen die rol overnemen door overtollige energie op te slaan en bij tekorten weer aan het net te leveren. Het eerste batterijopslagpark dat op het Belgische hoogspanningsnet is aangesloten, werd in 2021 door EStor-Lux geïnstalleerd en door Triodos gefinancierd. 

Warmtetransitie

Een volgend dringend onderdeel van de energietransitie is de warmtetransitie. In 2019 verwarmden 68 % van de Vlaamse gezinnen nog hoofdzakelijk met aardgas en 16 % met stookolie. Maar die warmtebronnen vallen niet simpelweg te vervangen door elektriciteit, volgens Kay van der Kooi, relatiebeheerder bij Triodos IM en gespecialiseerd in de energiesector. “Om de 1.200 m³ gas die een gemiddeld huishouden jaarlijks verbruikt, te vervangen door elektrische boilers of verwarming, heb je grofweg 12.000 kWh stroom nodig.” Dan verviervoudigt de energierekening. De komst van warmtepompen biedt een uitweg omdat ze veel efficiënter zijn dan elektrische boilers.

Dan is er nog warmtekrachtkoppeling, ofwel het terugwinnen van de restwarmte uit de industrie. En ook slimme energiegemeenschappen of warmtenetten van burgers of bedrijven zijn stukken van de puzzel om tot een nieuw energielandschap te komen. Voorbeelden ervan vind je onder ‘Duurzame energie’ in de rubriek Zie wat je geld doet, waar we alle projecten tonen die we kunnen financieren dankzij het geld dat spaarders ons toevertrouwen.

Last but not least: we moeten niet enkel de alternatieven meer en sneller realiseren, maar ook de fossiele energiebronnen sneller uitfaseren, te beginnen door geen nieuwe ontginningen te vergunnen. Dat is waar de campagne voor een Fossil Fuel Non-Proliferation Treaty voor ijvert en die wij .