In 1998 vertrok de toen achttienjarige Izumo voor een stage naar Bangladesh. In zijn bagage een grote tas voedingsrepen, ervan uitgaande dat hij veel kinderen met honger zou aantreffen. Maar tot zijn verbazing was er nauwelijks honger: rijst was volop aanwezig. Waar het wel aan ontbrak, waren groenten, fruit en eiwitbronnen, die voor kinderen noodzakelijke bouwstoffen bevatten zoals proteïnen, vitamines en mineralen. Izumo keerde terug naar Japan met een duidelijke missie: hij wilde dit probleem oplossen.

Zijn kunststudie ruilde hij in voor een agrarische opleiding. Nuttig, maar die leerde hem niet hoe je producten vers en zonder verlies van voedingsstoffen naar Bangladesh krijgt. Toen Izumo zijn medestudent Suzuki over zijn missie vertelde, kwam Suzuki met de oplossing: euglena, een micro-alg boordevol voedingsstoffen. Maar hoe kun je de goede eigenschappen van deze alg extraheren en verwerken in een lekker en vooral houdbaar voedingsmiddel? Het was de start van een unieke uitdaging: de massaproductie en -verwerking van euglena.

Wat is euglena?

De micro-alg euglena was zo’n 500 miljoen jaar geleden een van de eerste levensvormen op aarde. Hij werd rond 1660 ontdekt door de Nederlander Antoni van Leeuwenhoek. Hij is groen van kleur en zo’n 0,05 tot 0,1 millimeter groot. Euglena leeft in zoet en zout water, en heeft zowel plant- als dierachtige eigenschappen. Zoals planten gebruikt hij fotosynthese om te groeien bij zonlicht, maar hij kan ook zonder zonlicht overleven. Dan ‘eet’ de alg via fagocytose bacteriën en andere kleine algen, of deeltjes die van andere organismen komen.

Mitsuru Izumo en zijn partner Suzuki kozen voor euglena omdat het wel 59 voedingsstoffen bevat. Van vitamines en mineralen tot gezonde onverzadigde vetten en zelfs alle negen essentiële aminozuren die we als mens nodig hebben. Daarbij neemt ons lichaam het makkelijk op omdat euglena zelf geen celwand heeft die absorptie bemoeilijkt.

Na veel onderzoek slaagden ze er in december 2005 in om als eerste ter wereld euglena (met het MSC keurmerk) op grote schaal buiten te telen: de start van het bedrijf Euglena. Weer wat jaren later, in 2014, lukte het wetenschappers van het Japanse bedrijf om euglenapoeder te verwerken in voedzame koekjes.

Terug naar Bangladesh, waar Izumo het Genki-project oprichtte. Genki betekent ‘het gaat goed’ in het Japans. Het project deelt gratis lunchpakketjes uit in afgelegen gebieden waar ondervoeding een groter probleem is. Ieder lunchpakketje bevat zes koekjes. Via die koekjes krijgen kinderen alle essentiële voedingsstoffen binnen die ze op een dag nodig hebben. Inmiddels zijn er al zo’n 15 miljoen lunchpakketjes uitgedeeld.

Boeren op weg helpen

Zijn hart verpand aan Bangladesh zag Izumo nog een groot probleem. Ondanks alle landbouwmogelijkheden, heerst er veel armoede en werkloosheid onder de boeren. Naast werk voor de boeren had Bangladesh ook grote behoefte aan voedzaam eten voor de inwoners. Izumo wist dat de mungboon (een voedzame boon waaruit taugé ontkiemt en de basis voor gerechten als dahlsoep) een populair ingrediënt is in de Japanse keuken. China is de grootste producent van die boon, maar de import werd voor Japan en Bangladesh te duur.

Reden voor Izumo om zijn tweede project in Bangladesh te lanceren, het Mung Bean Project, in samenwerking met de Grameen Foundation. Zijn bedrijf steunt lokale boeren financieel en met agriculturele technologie om goede bonen te verbouwen. De helft wordt geëxporteerd naar Japan voor een hogere (daar marktconforme) prijs. Zo ontvangen de boeren in Bangladesh een eerlijke prijs voor hun oogst en blijven de bonen tegelijkertijd betaalbaar voor de Bengalezen.

Van huidverzorging tot biobrandstof

Dat dit soort initiatieven mogelijk zijn, komt doordat euglena zo veelzijdig is. Henk Jonker, Head of Research bij Triodos Investment Management, dat Euglena toevoegde aan de selectie waaruit haar fondsbeheerders beleggingen kunnen kiezen: “Door al het testen en onderzoeken van deze alg kwamen er nog veel meer positieve eigenschappen en toepassingen aan het licht. Zo startte het bedrijf met de productie van voedende huidverzorging. Een groot succes, want Euglena staat inmiddels op de vijfde plaats van grootste cosmeticabedrijven in Japan. Een gedeelte van de winst die uit deze productgroep voortvloeit zet Euglena in om de kinderen in Bangladesh gratis van de voedzame koekjes te voorzien.”

Verder ontdekten wetenschappers dat bij de productie van euglenapoeder (dat wordt verwerkt in voeding en voedingssuppelementen), een olie als reststroom overbleef. En die bleek geschikt om te dienen als biobrandstof. Henk: “Zo verzorgde Euglena tijdens de Olympische Spelen het CO₂-neutrale vervoer en in Tokyo rijden er inmiddels 80 stadsbussen rond op deze biobrandstof. Verder werken ze aan een plantaardige kunstmest, bioplastic en milieuvriendelijk kippenvoer.”

Henk legt uit wat deze op het eerste gezicht uiteenlopende toepassingen met elkaar gemeen hebben. “Het motto van Euglena is ‘Sustainability First’. Het tegengaan van de voedingscrisis, de productie van gezonde huidproducten met zo min mogelijk toevoegingen en de ontwikkeling van biobrandstof is mooi samengevat in de missie van Euglena: ‘Make people and the earth healthy’.”

Kinderen de baas

Ook de bedrijfsvoering is uniek volgens Henk. “In de meeste bedrijven betekent de afkorting CFO Chief Financial Officer. Bij Euglena heeft dit een andere, bijzondere betekenis.”

Oprichter van Euglena, Mitsuru Izumo, legt dit uit: “Met onze producten willen we bijdragen aan het oplossen van klimaat- en gezondheidsproblemen. Ons doel is een betere toekomst creëren. Tijdens een gesprek met tieners over Euglena realiseerde ik me dat er iets ontbrak in ons huidige managementteam, namelijk de stem van degenen die in die toekomst leven.” Zo ontstond er een nieuwe functie binnen Euglena: de Chief Future Officer (CFO), speciaal voor jong en ambitieus Japans talent onder de 18 jaar. De CFO wordt ondersteund door tien andere jongeren onder de achttien.

Henk vertelt: “Dit jeugdige management is niet alleen voor de show: het neemt deel aan aandeelhoudersvergaderingen, geeft toespraken en presentaties en het belangrijkste: het komt met ideeën voor verbeteringen in de bedrijfsvoering van Euglena.” De eerste CFO, de zeventienjarige Kyoko Ozawa, wilde namens haar team een oplossing zien voor het gebruik van PET-flessen en andere plastic toepassingen. En daar is naar geluisterd: de ontwikkelingen voor bioplastic van euglena en haar reststromen zijn in volle gang. De eerste testresultaten laten zien dat bioplastic sterker is dan plastic van aardolie en minder schadelijk voor de natuur.

Ieder jaar wordt er een nieuwe jonge CFO aangesteld. Henk: “De opvolger van Kyoko, Rene Kawasaki, kwam met het idee om de bassins waar euglena in gekweekt wordt volledig op hernieuwbare energie te laten draaien. Deze ambitieuze tiener heeft haar CFO-ambt inmiddels overgedragen aan de derde CFO, maar gaat door met het strijden voor een betere wereld. Zo won ze vorig jaar in Den Haag de International Children’s Peace Prize.”

Mogelijkheden euglena eindeloos

Henk roemt de innovativiteit van Euglena. “Bij Triodos Investment Management zien we de potentie van dit unieke product en de bijzondere bedrijfsvoering. Met de winst die ze maken, geven ze anderen een beter leven. Er wordt continu gewerkt aan het ontdekken van nieuwe toepassingen. Een andere bijzondere eigenschap van euglena: het stimuleert de ontwikkeling van huidweefsel. Een crème voor wondgenezing is nu in ontwikkeling. De mogelijkheden lijken eindeloos.”

De uitdaging zit volgens Henk in consistente winstgevendheid. Omdat het een nieuw ingrediënt is, gaat er veel tijd en geld naar onderzoek, testen en het behalen van bepaalde certificaten om zowel instanties als de consument te bewijzen dat het een natuurlijk, goed product is dat doet wat het beloofd. “Gelukkig is de cosmeticatak winstgevend genoeg om door te gaan met de ontwikkelingen op andere gebieden.”

Biobrandstof voor dezelfde prijs als fossiele brandstof

Een andere uitdaging ziet Henk in het opschalen van de productie van euglena. “Je mag in Japan niet zomaar overal grote kweekbassins neerzetten. Daarom kijkt Euglena naar landen als Maleisië en Indonesië. Die liggen dichterbij de evenaar, hebben dus meer zonuren en de kosten voor personeel en grond liggen er een stuk lager dan in Japan.”
Vooralsnog wordt de euglena-biobrandstof gemixt met oud frituurvet en bakolie, opgehaald bij restaurants.

Bij stijging van de productie wordt het mixen overbodig. Zo kan de kostprijs dalen. “Er is genoeg vraag naar,” geeft Henk aan. “Er zijn al proefvluchten met twee Japanse luchtvaartmaatschappijen. Ook zijn er samenwerkingen met autoproducenten Mazda en Isuzu gestart. De ambitie van Euglena? Biobrandstof voor dezelfde prijs als fossiele brandstof. Dan is de keuze voor veel andere auto- en luchtvaartmaatschappijen, als het goed is,