In vijftig jaar tijd zijn de populaties van gewervelde dieren met 69 % afgenomen ¹. Het IPBES², de
tegenhanger van het IPCC voor de biodiversiteit, ziet vijf belangrijke factoren voor deze instorting: vernietiging van de natuurlijke omgeving (verstedelijking, agroindustrie …); overexploitatie van hulpbronnen (ontbossing, overbevissing …); klimaatverandering; vervuiling (pesticiden, meststoffen, plastic …) en invasieve exoten. Al die factoren wijzen naar één oorzaak: de mens en zijn activiteit. We moeten dus de diepgewortelde oorzaken van deze vernietiging aanpakken, meer bepaald het productie- en consumptiemodel dat onverenigbaar is met een gezonde planeet.

Ecosystemen tot onze dienst?

Biodiversiteit is niet te herleiden tot een oplijsting van het aantal soorten. Dieren, planten en microben vormen een complex geheel dat bestaat uit tal van onderlinge afhankelijkheden. Dat draagt allemaal bij aan veerkrachtige ecosystemen die ‘ecosysteemdiensten’ leveren, gaande van de levering van voedsel en zuiver water, over klimaatregeling en ontbinding van afval, tot de psychologische voordelen en culturele rijkdom die voortvloeien uit onze interactie met de natuur.

Maar deze voordelen zijn vaak onzichtbaar, zoals het onderhoud van vruchtbare gronden door  micro-organismen (25 % van de biodiversiteit zit verborgen in de bodem³), of ze worden te laat zichtbaar,  bijvoorbeeld wanneer mangroves verdwijnen en kustgemeenschappen te maken krijgen met vernietiging door cyclonen.

Triodos gaat er dan ook van uit dat het biodiversiteitsverlies een existentiële bedreiging vormt voor menselijke samenlevingen.

Een schadelijk economisch paradigma

De ‘conventionele economie’ beschouwt ecosysteemdiensten als gratis en onuitputtelijk. Op die manier wordt de waarde van deze ‘externaliteiten’ niet in de prijsvergelijking opgenomen. Maar zelfs wanneer erkend wordt dat het paradigma ontoereikend is, blijft het moeilijk om de toestand van de biodiversiteit te meten en nog moeilijker om een precieze waarde toe te kennen aan de diensten ervan, aangezien ecosystemen zeer complex en onderling verbonden zijn. Is het overigens wel legitiem om een boekwaarde toe te kennen aan de natuur?

Er is echter één domein waar de financiële wereld de ernst van het probleem begint te meten, en dat is het domein van de risico’s. Volgens het Wereld Economisch Forum is bijna de helft van het mondiale bbp afhankelijk van de natuur. Biodiversiteitsverlies stelt financiële activa dus bloot aan uiteenlopende risico's:

• fysieke risico’s: de continuïteit van een activiteit komt in gevaar;
• transitierisico’s: nieuwe wetgeving kan leiden tot het ‘stranden’ van de activa;
• reputatierisico’s: voor investeerders die betrokken zijn bij controversiële activtiteiten.

Omgekeerd heeft de financiële wereld ook een impact op de natuur. Die is grotendeels negatief, maar dit kan – en moet – veranderen. Met 4 miljard aan activa in kredieten en beleggingen beschikt de sector over  aanzienlijke middelen om positief op te treden. Het is een kwestie van willen.

Wat doet Triodos?

Triodos wil via haar investeringsbeleid de oorzaken van biodiversiteitsverlies aanpakken. Dit engagement komt op verschillende niveaus tot uiting.

(1) Schadelijke activiteiten uitsluiten.
De minimumeisen van Triodos behoren tot de strengste in de sector. Ze houden in dat bedrijven worden uitgesloten die ernstige milieuschade veroorzaken. Zo is alleen duurzame bosbouw toegelaten en moeten sectoren die mogelijk verband houden met ontbossing, zoals soja of palmolie, zich laten certificeren of een beleid inzake anti-ontbossing voeren. Ook voor visserij en aquacultuur zijn certificaten vereist. De sectoren van fossiele brandstoffen en van de productie en verkoop van pesticiden zijn uitgesloten.

(2) De transitie financieren.
Triodos gebruikt beleggingen om de transitie naar een duurzame economie te versnellen, en hanteert daarbij prioritaire thema's. Een ervan is landbouw en voedsel, waar Triodos actoren ondersteunt die met de natuur samenwerken en ze niet tegenwerken. Triodos investeert ook in hernieuwbare energie om klimaatverandering te bestrijden. De beperking van de (milieu-)impact wordt nagestreefd via het thema circulaire economie en het thema duurzame mobiliteit en infrastructuur. Het Japanse bedrijf Sekisui House bijvoorbeeld, dat is opgenomen in een Triodos-fonds, ontwikkelt nulenergiehuizen en heeft een uitgebreid programma om inheemse bomen aan te planten.

(3) De natuur regenereren.
De impact beperken volstaat niet langer. Er moet voortaan ook worden geïnvesteerd in het behoud en herstel van ecosystemen. Dit was het geval met de NRW.Bank, waarvan de obligaties in een Triodos-fonds het natuurherstel mogelijk maakten van het Emscherdal in Duitsland. Dat gebied was een open riool geworden. Op enkele jaren tijd is er in en langs de Emscher opnieuw fauna en flora te zien, terwijl natuurlijke inrichtingen het risico op overstromingen verminderen.

(4) Financiële wereld transformeren.
In het kader van haar doelstelling ‘de financiële sector veranderen’ draagt Triodos bij aan de transformatie van de sector door te pleiten voor strengere normen en te werken aan meer transparantie rond de impact op biodiversiteit. Triodos is medeoprichter van de Finance for Biodiversity Pledge en het Partnership for Biodiversity Accounting Financials, dat momenteel 47 leden telt met bijna 10 miljard euro aan activa.

Een enorme uitdaging, waarvan wij je uiteraard op de hoogte houden.

¹ World Wildlife Fund’s Living Planet Report 2022.
² Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity. L’IPBES a publié un rapport de référence en 2019, intitulé Global assesment report on biodiversity and ecosystem services.
3 Decaëns T, Jiménez JJ, Gioia C et al (2006) The values of soil animals for conservation biology. Eur J Soil Biol 42:S23–S38