Bijna de helft van de Europese aandelenfondsen die beweren ‘duurzaam’ of ‘donkergroen’ te zijn, beleggen in activiteiten die schadelijk zijn voor het klimaat, zoals de fossiele energiesector en de luchtvaart, zo blijkt uit internationaal journalistiek onderzoek*. Moeten we ons er bij neerleggen dat ons geld de klimaatcrisis erger maakt? Of moeten we af van de ‘groene’ fondsen en alleen nog rendement nastreven? Zeker niet, zegt Éric Florin, relatiebeheerder bij Triodos.

"Geen cent in fossiele energie"

Bij Triodos Bank worden fossiele brandstoffen en andere omstreden sectoren gewoonweg uitgesloten uit de beleggingsfondsen. “Wij investeren geen cent in fossiele energie”, onderstreept Éric Florin.

Beleggingen beantwoorden bij Triodos niet alleen aan strikte minimumeisen, ze zijn ook gebaseerd op een positieve benadering van ecologische en sociale vraagstukken. Dat heet impactbeleggen. Een woordje uitleg: “Eerst en vooral selecteren we bedrijven die oplossingen en producten aanbieden die een positieve bijdrage leveren aan de samenleving, zowel op sociaal – of maatschappelijk – vlak als op vlak van milieu.” De klimaatdimensie speelt daarbij natuurlijk een cruciale rol. “We vragen ons af hoe de activiteit van de onderneming de klimaatopwarming concreet kan vermijden, en dit in het kader van de doelstellingen van Parijs die de gemiddelde temperatuurstijging willen beperken tot 1,5°C”, verklaart Éric Florin. 

Hernieuwbare energie en circulaire economie

Om die positieve aanpak concreet vorm te geven, heeft Triodos 7 prioritaire transitiethema’s afgebakend. Om in aanmerking te komen, moet een onderneming aan minstens een van die thema’s bijdragen. “Twee van onze transitiethema’s houden rechtstreeks verband met de bestrijding van de klimaatverstoring: hernieuwbare energie en circulaire economie”, verduidelijkt Éric Florin. 

Binnen de hernieuwbare energie heeft Triodos 586 projecten gefinancierd of gecofinancierd in 2021 (via beleggingen en kredieten), waardoor 851 kiloton aan CO₂-emissies vermeden kon worden **. Wat circulaire economie betreft: “Die leidt dan weer tot een grondige transformatie van onze productie- en consumptiemodellen, zodat zaken die lang meegaan, gerepareerd en gerecycleerd kunnen worden, voorrang krijgen.” Éric Florin verwijst naar het lichtende voorbeeld van Philips Lighting: “Dit bedrijf verkoopt lichtstroom aan zijn professionele klanten in plaats van lampen, waardoor het verplicht is om continu de efficiëntie en levensduur van zijn producten te verbeteren.”

Andere transitiethema’s hebben onrechtstreeks met het klimaat te maken. Denken we bijvoorbeeld aan duurzame landbouw en voeding. Éric Florin: “Intensieve veeteelt sluiten we uit van onze beleggingen, ten voordele van alternatieven. Zo investeren we in een bedrijf dat op duurzame wijze zalm produceert. Op die manier komen er hoogwaardige eiwitten met een beperkte impact op de markt: voor 1 kg zalm is immers 20 keer minder energie nodig dan voor dezelfde hoeveelheid rundvlees.”

Dit is een domein waar nuance op zijn plaats is, want elke productiemethode heeft een impact. “Elke mens heeft voeding nodig, en tegen 2050 zullen we met 10 miljard zijn”, voegt Éric Florin eraan toe. Daarom neemt Triodos in haar fondsen ook bedrijven op die een negatieve impact hebben, maar die ambitieuze engagementen zijn aangegaan om hun uitstoot te verminderen en hun productieprocessen te transformeren. “Als geëngageerde aandeelhouder begeleidt Triodos die bedrijven in hun traject naar duurzaamheid, door hen verantwoording te vragen en hen aan te moedigen steeds verder te gaan. En dat leidt tot resultaten.”

Transparantie: een cruciale strijd

We komen even terug op de beleggingsproducten die zich groener voordoen dan ze zijn. Kortom: greenwashing. Ook hier pleit Éric Florin voor een positieve aanpak. “Dat toont aan dat de zaken in beweging zijn. Er is nu een groep klanten die hun geld niet meer blindelings aan hun bank willen toevertrouwen.” Volgens Triodos is de implementatie en verdere ontwikkeling van het nieuwe Europese regelgevende kader ‘SFDR’ (Sustainable Finance Disclosure Regulation) een belangrijke stap in de goede richting: die verordening eist meer transparantie van financiële spelers over hun duurzame claims. 

Die regelgeving onderscheidt drie categorieën financiële producten: de fondsen artikel 6 of grijze fondsen (zonder milieu- of sociale kenmerken); de fondsen artikel 8 of lichtgroene fondsen (waarin bepaalde duurzaamheidscriteria zijn opgenomen zoals de ESG-score van ondernemingen), en de fondsen artikel 9 of donkergroene fondsen. Alleen in die laatste categorie zijn duurzame ontwikkeling en klimaatbestendigheid een doel op zich. “Alle Triodos-beleggingsfondsen zijn duurzaam in de strikte zin van artikel 9 van de SFDR-regelgeving”, onderstreept Éric Florin.

De groene golf komt eraan ...

“Ook al moet het SFDR-kader nog verbeterd, het dwingt de financiële spelers toch tot meer transparantie, en dat is cruciaal in de strijd tegen klimaatverandering”. Wie transparantie zegt, zegt rapportering. “Triodos meet de impact van haar fondsen. Zo stelden we vast dat een van onze fondsen, met daarin kleine duurzame ondernemingen, 72 % minder CO2 uitstoot dan de benchmark.” 
De donkergroene fondsen vertegenwoordigen vandaag minder dan 5 % van de markt, maar de huidige wetgevende evoluties hebben een groene golf op gang gebracht in de sector. Met haar restrictieve en gecontroleerde beleggingsuniversum blijft Triodos zich inzetten om het financiële model van binnenuit te veranderen. Dat is niet eenvoudig, maar de toekomst brengt alleszins meer duidelijkheid: “Morgen kan elke belegger met meer inzicht beleggingen kiezen, en tegen zichzelf zeggen: ‘zo maakt mijn geld de wereld een beetje beter’.” 

* ‘The Great Green Investment Investigations’. Zie onder meer het artikel ‘Bijna helft groene fondsen investeert in vervuilende bedrijven’ van 29 november 2022 in De Tijd.
** Annual Report 2021