Bij ESG-beleggingen ligt de nadruk vooral op het milieu en het klimaat en veel minder op de sociale gevolgen, zoals onderwijs, armoedebestrijding en gelijkheid. "Dit betekent dat beleggers rendementskansen mislopen", aldus Hadewych Kuiper, Managing Director van Triodos Investment Management. "Om echte impact te creëren heb je zowel maatschappelijke als ecologische effecten nodig."

Triodos IM belegt vanuit een holistische visie op duurzaamheid waarbij mens en milieu gelijkwaardig worden behandeld. Daarom zoeken wij voor onze beleggingsportefeuilles zoveel mogelijk naar bedrijven die op beide gebieden een positieve impact hebben. Kuiper: "Denk er eens aan om te investeren in een biologische boerderij die werk biedt aan mensen met psychiatrische of psychosociale problemen of leerproblemen. Een bedrijf als dit draagt bij tot de verduurzaming van ons voedselsysteem en geeft tegelijkertijd mensen die moeilijk toegang hebben tot de arbeidsmarkt de kans om deel te nemen aan de maatschappij en zich persoonlijk en professioneel te ontwikkelen."

Kuiper: "Het meeste geld in de markt vloeit echter naar groene beleggingen: naar het milieu en, meer recent, naar het klimaat. Dit zijn thema's die de meeste duurzame beleggers begrijpen en waarmee ze vertrouwd zijn. Groene beleggingen zijn vaak ook tastbaarder en gemakkelijker te koppelen aan financieel rendement; bijvoorbeeld beleggingen in zonne- en windenergie." Beleggingen met een sociale component zijn daarentegen vaak minder goed meetbaar. De sociale aspecten in de VN-doelstellingen voor duurzame ontwikkeling (Sustainable Development Goals - SDG's) zijn vrij ruim, zoals "geen armoede" en "geen honger".

De Europese wetgeving dreigt nu deze ontbrekende sociale component in maatschappelijk verantwoord beleggen (MVB) te vergroten door de transparantie-eisen vooral te richten op het groene gehalte van beleggingen. Daardoor kan de sociale component onbedoeld worden overschaduwd, terwijl hij net meer aandacht verdient. Kuiper waarschuwt: "Je kunt de E niet los zien van de S"

Mens en milieu zijn met elkaar verbonden

De wereld staat voor enorme uitdagingen, van toenemende ongelijkheid tot klimaatverandering en verlies van biodiversiteit. Deze uitdagingen houden vaak verband met elkaar. De oplossing ligt meestal in een combinatie van ecologische en sociale aspecten, stelt Nikkie Pelzer, Impact Manager bij Triodos IM. "Als je je richt op het klimaat door een windpark neer te zetten, maar de sociale aspecten zoals de omgeving negeert, zul je minder succesvol zijn. Wat je wel kunt doen is de omgeving laten profiteren van het windpark door bijvoorbeeld een energiecoöperatie op te richten."

Kuiper ziet hetzelfde verband ook in landen in ontwikkeling en opkomende landen: "Duurzame energieoplossingen gaan daar vaak hand in hand met het verbeteren van de levenskwaliteit. Boeren kunnen bijvoorbeeld zonnepanelen gebruiken om lokaal energie op te wekken voor de irrigatie van hun land. In Nairobi sprak ik met een onderneemster die een biogasinstallatie gebruikt om energie op te wekken uit haar koeienmest. Het resultaat is minder gebruik van fossiele brandstoffen en een onderneemster die het geluk heeft geen last te hebben van de gestegen dieselprijzen."

Producten en diensten die het leven van mensen verbeteren en tegelijkertijd de milieuproblematiek aanpakken, hebben een grote impact, aldus Pelzer. "Het verduurzamen van de eigen woning is financieel zeer haalbaar voor de elite en de middenklasse. Maar voor een volledige en succesvolle overgang naar een duurzaam woningbestand en een flexibel, schoon energienetwerk heb je ook ondernemers en woningcoöperaties nodig om zaken als zonnepanelen en isolatie bereikbaar te maken voor lage inkomensgroepen. Bedrijven die dit doen hebben een grotere impact en zijn goed om in je beleggingsportefeuille te hebben."

Europese wetgeving besteedt weinig aandacht aan sociale investeringen

Vanaf 1 januari 2023 moeten duurzame fondsen aangeven welk deel van de portefeuille groen is of voldoet aan de classificatie van de EU-taxonomie. Dit is een goede stimulans om meer kapitaal te bestemmen voor duurzame beleggingen. Vooralsnog ontbreekt deze stimulans echter voor sociale aspecten.

Pelzer: "De Europese regelgeving verplicht vermogensbeheerders elke belegging te classificeren: is ze groen (ecologisch) of sociaal? Meestal zal een fonds kiezen voor groen, zelfs als de belegging deels sociaal is. Voornamelijk omdat sociale doelstellingen niet in de groene taxonomie van de EU voorkomen en dus geen duurzamere beoordeling opleveren. Bovendien is groen gemakkelijker te definiëren en kan het gemakkelijk worden gekoppeld aan de inkomstenstroom van een bedrijf."

Ook al wordt er gewerkt aan een sociale taxonomie, is het volgens Kuiper toch de vraag of de EU dit ook daadwerkelijk in wetgeving gaat gieten. Triodos IM is daar een groot voorstander van. "In onze ogen zou dit leiden tot een dubbele beoordeling van een beleggingsfonds: zowel het groene gehalte als het maatschappelijke gehalte, zodat beleggers een beter beeld krijgen", aldus Kuiper.

Oproep aan de financiële sector

Het sociale effect van een belegging leidt momenteel niet tot een erkende duurzaamheidsrating, er zijn minder investeringsmogelijkheden in sociale dan in groene investeringen en sociale aspecten zijn moeilijker te koppelen aan financieel rendement. Kuiper stelt dat met de combinatie van sociale en ecologische doelstellingen zoveel meer kan worden bereikt als het om impact gaat. "Met ecologische en sociale beleggingen bereik je echte impact. "Beleggers en projecten die met beide aspecten rekening houden, zijn de echte gamechangers."

Kuiper: "Vergeet niet dat je niet ver komt met milieu- en klimaatdoelstellingen als je niet ook het sociale aspect in het oog houdt. Voor de duurzame transitie heb je iedereen nodig, ook de lagere inkomensgroepen die hun huis nu niet kunnen verduurzamen omdat ze het niet kunnen betalen. Deze verdeeldheid in onze samenleving is een ernstig probleem met verstrekkende gevolgen."

De financiële sector heeft een grote verantwoordelijkheid, concludeert Kuiper. "We moeten ervoor zorgen dat het kapitaal terechtkomt waar het echt nodig is en waar het de meeste impact heeft. Dus niet alleen voor gemakkelijke of gemakkelijk meetbare projecten. Laten we als sector een beter evenwicht vinden tussen ecologische en sociale aspecten. Er zijn immers genoeg mogelijkheden voor beleggingen met impact op beide fronten die ook een goed financieel rendement opleveren."