Anouk leidt me tussen de gemeenschappelijke moestuinen en de tuintjes door, via bloemrijke paden die langs de heuvel kronkelen waar dit geheel van vier woningen werd opgetrokken. We komen haar man Fred tegen, die het schuurtje van de grote moestuin schoonmaakt. En ook Monica, trimmer in de hand, die de omgeving van de boomgaard vrijmaakt, waarop twee schapen staan te grazen. Een groepje nieuwsgierige kippen staart ons aan. 

Harmonie met de natuur

De wijk Champ d’Alévie ligt aan de rand van het Bois de l’Escavée, en is omringd met moes- en fruittuinen en hier en daar verwilderde stukken braakliggende grond. Uit alles blijkt dat de bewoners in harmonie met hun omgeving willen leven. “Voor ons is het belangrijk om rekening te houden met de natuur en alles wat hier leeft en groeit,” zegt Anouk. De groendaken met organische vormen zijn daar een sprekend voorbeeld van.

Andere bijzonderheid: het evenwicht tussen gemeenschappelijke en privéruimten, met een eerder traditioneel woonpatroon. Er zijn vier aparte woningen telkens met een aangrenzende tuin. “Aanvankelijk waren we drie gezinnen met jonge kinderen. We wilden allemaal een ruimte en activiteiten delen, maar tegelijkertijd een eigen gezinsleven behouden.

7 jaar denkwerk

Hoe is het project ontstaan? Anouk vertelt: “Alles begon met twee bevriende koppels, die van cohousing droomden.” Al gauw kwam  er een derde gezin bij. Verschillende gronden werden in overweging genomen, waarvan sommige geschikt waren voor een grotere gemeenschap. “Uiteindelijk vonden we dit kleine stuk in Waals-Brabant, dicht bij onze woon- en werkplaatsen.” In totaal zijn er 7 jaar verlopen sinds de eerste gesprekken. Dan kwam er plots schot in de zaak. “We moesten snel de bezetting uitbreiden, met de komst van Jean-François in de vierde woning, en werk maken van het bod.” 

Tussen de droom en de concrete uitwerking ervan hebben we hoogtes en laagtes gekend. “Het jaar van de bouw heeft al onze energie opgeslorpt”, geeft Anouk toe. Op het menu: de ene onvoorziene gebeurtenis na de andere, een geschil met de gemeente, dringende vergaderingen, stress en tot slot het budget dat de pan uitrees. “We hebben dus de handen uit de mouwen moeten steken, en dat allemaal bovenop ons werk en de kinderen.”

Meer diversiteit en communicatie 

Zodra de stress van de bouwfase achter de rug was, kwamen de positieve aspecten al gauw aan de oppervlakte. “Stilaan is er een evenwicht gegroeid en zijn er gemeenschappelijke projecten ontstaan”, zegt Anouk. Monica, die ook is aangeschoven aan de gemeenschappelijke picknicktafel, bevestigt dit: “Het is werken, er zijn discussies en spanningen, maar uiteindelijk is het heel verrijkend. Persoonlijk sta ik voor mijn werk in contact met politieke besluitvormers. Zoals veel mensen was ik geneigd om ze de schuld te geven van alles wat fout liep. Dankzij de cohousing besef ik nu hoe moeilijk het is om in een gemeenschap beslissingen te nemen en vooruit te gaan. Maar het loont echt de moeite. Het is een oefening in volharding en veerkracht.”

“Door de solidariteit en de onderlinge communicatie, maakt de cohousing dingen mogelijk die anders niet te realiseren zouden zijn”, vervolgt Monica. Op dit moment vangen zij en haar man twee Oekraïense vrouwen op, een moeder en haar dochter. Binnenkort zullen die met drie zijn: “De jonge vrouw moet een van de volgende dagen bevallen, misschien vandaag wel!” Anouk: “We hebben de taken verdeeld: sommigen houden zich bezig met de administratieve aspecten, anderen regelen medische afspraken, enz.” Zelfs de buren dragen hun steentje bij. Want dit groene eiland is helemaal geen eiland: “De groepsdynamiek heeft zich als een olievlek in de hele buurt verspreid”, zegt Anouk blij. 

Bioklimatologische huizen

Op bouwtechnisch vlak ligt de klemtoon op de ecologische aspecten. “We hebben voor bioklimatologische huizen geopteerd, met grote openingen naar het zuiden en heel weinig naar het noorden, om zoveel mogelijk lichtinval en zo weinig mogelijk warmteverlies te hebben”, legt Anouk uit. Performante isolatie met ecologische materialen en zonnepanelen maken het plaatje compleet. “We verwarmen weinig en enkel met hout.”

Voor de financiering lag de keuze voor Triodos Bank van meet af aan voor de hand. “Dat was voor ons logisch”, herinnert Anouk zich. “Het had geen zin om contact op te nemen met andere banken, vooral omdat Triodos een van de weinige banken is die positief staat tegenover cohousingprojecten.” Monica voegt hieraan toe: “We kregen een korting op de rentevoet voor bepaalde voorzieningen, zoals de isolatie, de zonnepanelen en het ecologische waterzuiveringssysteem.”

70 kilo aardbeien, 100 kilo tomaten

Tot slot kunnen we zeggen dat het project zijn vruchten afwerpt. “Van juni tot oktober is ons gezin praktisch zelfvoorzienend op het vlak van groenten en ik kweek look voor heel het jaar”, zegt Monica. “Vorig jaar hebben we 70 kilo aardbeien geoogst. En het jaar daarvoor 100 kilo tomaten. Om - onder andere - de courgettes en snijbieten niet te vergeten. 

En wat de vele legkippen betreft: die hebben een heel speciaal plaatsje in de harten van de bewoners veroverd, die hen als volwaardige leden van de gemeenschap lijken te beschouwen. “Via de vereniging ‘Les poules heureuses’ (sic) nemen we onze kippen heel goedkoop over van een slachthuis. Zo eindigen ze niet als paté voor katten. Ze komen hier uitgemergeld en kaalgeplukt toe, maar in de grote omheinde ruimte die ze hier hebben, herstellen ze snel. We geven hen een tweede leven, hier voelen ze zich kiplekker.”