Ons huidige economische model is lineair en economische groei wordt over het algemeen beschouwd als een doel op zich. Maar het ethos ‘meer, meer, meer’ is niet duurzaam, want onze natuurlijke hulpbronnen zijn eindig en het afval dat wordt geproduceerd door het lineaire model brengt ons ecosysteem ernstige schade toe. Hans Stegeman, hoofdstrateeg van Triodos Investment Management (IM) noemt de circulaire economie daarom “een doel dat we absoluut moeten bereiken als we uitdagingen als de klimaatverandering willen oplossen.”

Waarde vasthouden

In plaats van maximale groei en winst na te streven en producten zo te ontwerpen dat ze snel verouderen, moeten we alle gecreëerde waarde zo lang mogelijk vasthouden. Economische groei moet opnieuw op een slimme, innovatieve en grondstofbewuste manier worden gekoppeld aan onze werkelijke behoeften.

Maar hoe maak je de economie circulair? Hans Stegeman noemt onder meer: “Fossiele brandstoffen vervangen door hernieuwbare energie. Proberen om afval te minimaliseren en efficiënter te worden met materiaalinvoer. Producten zo lang mogelijk gebruiken door ze te ontwerpen met het oog op herstel, door ze op te knappen en door tweedehandsmarkten en deelplatforms te creëren. Dit is het idee, en er zijn aanwijzingen dat dit mogelijk is.”

Experimenteren

En wie heeft daar een rol in te spelen? Hans Stegeman: “Experimenten in de afgelopen jaren hebben aangetoond dat een circulaire economie mogelijk is. Tenminste, op kleine schaal, voor sommige kleine en middelgrote bedrijven en voor sommige activiteiten van grotere bedrijven. Om het doel te bereiken is echter meer nodig dan alleen maar experimenteren. We hebben ook overheden nodig om in te grijpen en bedrijven om de circulaire economie in het hart van hun bedrijfsmodel te omarmen.”

De circulaire economie staat op de agenda van veel beleidsmakers en in veel landen zijn consumenten steeds meer bereid om kringloopproducten te kopen. Maar uiteindelijk is het aan bedrijven om producten te maken waarmee kringlopen kunnen worden gesloten en ze de transitie naar een circulaire wereld op gang kunnen brengen.

Een aantal bedrijven die zich hiervoor inzetten zitten in de selectie van Triodos IM, want circulaire economie is een van de zeven transitiethema’s van Triodos IM. Een van die bedrijven is DS Smith, dat voornamelijk golfkartonverpakkingen maakt, die grotendeels (88 %) uit gerecycleerd materiaal bestaan. Daarnaast produceert het bedrijf papieren en plastic verpakkingen en levert het recyclingdiensten. DS Smith heeft een circulair bedrijfsmodel. Via zijn recyclingbedrijven koopt het bedrijf gebruikt karton in bij veel van de grootste retailers. Amper 14 dagen later worden nieuwe kartonsoorten uit gerecycled materiaal weer bij de winkels  afgeleverd. Met een marktaandeel van zo’n 18 % is DS Smith een van de leiders in de gefragmenteerde Europese markt voor golfkartonverpakkingen. Na de overname van Intertek is DS Smith voor het eerst op de Amerikaanse markt gekomen.

Ook Smurfit Kappa is een koploper in recycling: het Ierse bedrijf is de grootste producent van golfkartonnen dozen in Europa. Het bedrijf levert containerboards, golfkartonnen verpakkingen en andere verpakkingsproducten op basis van papier. Smurfit Kappa Group heeft ongeveer 370 productielocaties in 36 landen. De verpakking van het bedrijf kan 6 tot 8 keer worden gerecycleerd en zodra de vezels uitgeput zijn, dienen ze voor energieopwekking of in de landbouw.

“Het is hoog tijd dat we de volgende stap zetten”, vindt Hans Stegeman. “We moeten doortastend blijven in onze ambitie om een economie te creëren binnen de grenzen van ons ecosysteem, maar we moeten wel praktischer worden in de manier waarop we dit kunnen bereiken. Neem het stap voor stap, maar zonder compromissen.”
 

Twee wegen

Concreet onderscheidt hij twee wegen naar die economie: “De eerste route gaat via het beleid. De prijs van externe effecten van materiaalgebruik berekenen, zoals vervuiling door koolstofuitstoot of afval, helpt om grondstoffen bewuster te gebruiken en om op hernieuwbare grondstoffen over te schakelen. Dat helpt circulaire bedrijven om te concurreren met niet-circulaire bedrijven. Wat ook helpt is het bewustzijn van consumenten over de gevolgen van hun gedrag, zoals te veel kleding kopen of om de twee jaar een nieuwe mobieltje.”

“De tweede route loopt via bedrijven en financiers: bedrijven stimuleren om meer circulair te worden, simpelweg door hen hierover vragen te stellen. Hoewel hun antwoorden zelden eenduidig zijn, toont een (positieve) reactie dat het bedrijf zich minstens bewust is van het begrip circulariteit en er misschien zelfs aan werkt.”