Geprogrammeerd voor de sloop

Het verhaal van de Gentse Voorhaven begint aan het einde van de 19e eeuw, toen Gent een van de grootste textielsteden van Europa was. De loodsen waren bedoeld voor de opslag van katoen. Door de uitbreiding van de haven kwamen ze steeds verder naar achter te liggen tot ze buiten het havengebied vielen. Zo dienden ze maar drie decennia lang hun oorspronkelijke doel. De loodsen waren geprogrammeerd voor de sloop: eind jaren 1980 werd een van de zes gebouwen afgebroken en ook een tweede ging enkele jaren later neer. De hele Voorhaven zou uiteindelijk moeten wijken voor een KMO-zone.

Dirk Valvekens wilde de sloop absoluut verhinderen en vond een luisterend oor bij Kapitein André De Wilde van het Havenbedrijf. Ze begon een lange reeks gesprekken met de Stad Gent. Onder impuls van een buurtbewoner, Walter Blomme, werd de Voorhaven in 1996 beschermd. Het maakte van de Voorhaven meteen het grootste beschermde stadsgezicht van Gent met 15 beschermde monumenten, waaronder de vier overgebleven loodsen.  In 2002, na twaalf jaar onderhandelen, deed de stad een deel van de terreinen en gebouwen van de hand. Locus Developments kon zijn plannen beginnen uitvoeren. Bioloog van opleiding en niet door de wol geverfd inzake vastgoed, liet Dirk zich bijstaan door een bevriende architect. Samen tekenden ze plannen, eerst voor de pakhuizen in de New Yorkstraat, later ook voor de loodsen. Inspiratie vonden ze bij de architecten van het Londense bureau Form Design, dat in de Britse hoofdstad de Docklands mee had geconcipieerd.

Charme binnen bereik

De Voorhaven is een plaats met veel licht, water en ruimte. Locus Developments verbouwt de loodsen tot woningen en kantoren. In Loods 22 liggen 24 grote lofts boven 17 kantoorruimtes. Beneden werken zo’n 200 mensen in bedrijven in de creatieve sfeer, waardoor het meteen een broedplaats voor ideeën is. Ook loods 20 zal kantoren herbergen op de benedenverdieping, maar daar worden de woningen helemaal anders opgevat: de ruimte onder het puntdak is onderverdeeld in tientallen units van gemiddeld 50m² gelegen rond een open ruimte met tal van gemeenschappelijke diensten.

Dirk Valvekens: “We realiseerden hier al meer dan 50 grote lofts. Maar er is nood aan kleinere koopwoningen. Gent telt veel studenten die na hun opleiding hier blijven wonen en werken en ook een aanzienlijk aantal mensen die in nieuwe gezinsvormen willen wonen. Het bestaande aanbod koopwoningen is voor deze grote groep niet altijd toegankelijk. De kleinere ‘loft-like’ flats in Loods 20 vinden ze fantastisch want die maken een eerste aankoop haalbaar. Het project beantwoordt aan een reële maatschappelijke nood. De wijk Muide-Meulestede heeft een economische boost gekregen door onze projecten. Nieuwe bewoners en werknemers versterken het sociale weefsel op een site die voorheen economisch uitgeteld was, ondanks haar rijke verleden en onweerlegbare charme.” Op vlak van energie is de Voorhaven mee met haar tijd: “We willen de hele beschermde site, zo’n 3,5 ha, energieneutraal krijgen, door geothermie en zonnepanelen. Dat is uniek voor Vlaanderen en past volledig in de ambitie van de Stad Gent,” zegt Dirk Valvekens.

Een financiële partner die je dromen volgt

Financiering vinden voor het project loods 20 was niet gemakkelijk: banken en investeerders hebben geen boodschap aan dromen, al gaat er nog zo veel geestdrift achter schuil. Triodos Bank stapte wel mee in het verhaal, omdat het project aansluit bij de visie van de bank op vastgoed. Didier Léon, relatiebeheerder bij Triodos Bank: “Een gebouw kan veel betekenen voor een gemeenschap. De Voorhaven onderschrijft dit principe: het erfgoed is beschermd en geïntegreerd in het dagelijks leven, de buurt herleeft, er is ruimte voorzien voor ondernemers en bewoners van verschillende leeftijden en bovendien voldoet de uitwerking aan strenge energievoorwaarden. Rendement zit niet alleen in het financiële. De Voorhaven genereert eveneens sociale, culturele en ecologische winst.”